SOĞAN YETİŞTİRİCİLİĞİ
Bitkinin erken gelişme devresinde
serin havaya gerek vardır. Baş bağlama ve başın büyümesi için sıcaklığın fazla
olması şarttır. Erken gelişme devresinde ortalama sıcaklık 12,8 °C olmalıdır.
Baş bağlamaya başladığı zaman 21 °C, başın olgunlaşması için 24-27 °C optimum
sıcaklıklar istenir. Soğan bitkisi -8, -10 °C sıcaklıklara dayanır.
Gün uzunluğu istekleri çeşitlere
göre değişir. Erkenci çeşitler 10-12 saat, geççi çeşitler için 13-15 saat gün
uzunluğu gereksinimi vardır. Akdeniz sahil kesimi için sonbahar ekimi yapılan
yerlerde kısa gün soğanları seçilmelidir.
GÜBRELEME:
Dekardan 4-6 ton baş soğan
alabilmek için dekara 15 kg saf azot, 10 kg saf fosfor, 15 kg saf potasyum
gereklidir. Fosforun tümü, azot ile potasyumun 1/3’ü ekimde taban gübresi
olarak verilir. Geriye kalan azot ve potasyumlu gübrelerin bir kısmı ekimden 1
ay sonra, diğer kısmı da baş oluşturma döneminde verilir.
YETİŞTİRİLME TEKNİĞİ:
Soğan yetiştiriciliği üç şekilde
yapılır.
1- Doğrudan tohum ekimi: aynı vegetasyon periyodunda 5-6 aylık bir
dönemde başlar elde edilir.
2- Kıska (arpacık) ile yapılan
yetiştiricilik: Bu çeşit
yetiştiricilikte 1. yıl arpacıklar elde edilir. 2. yıl bu arpacıklar ekilerek
baş elde edilir.
3- Fideyle yapılan
yetiştiricilik: Süresi
tohum ekimiyle olan yöntemle aynıdır. Aynı yıl baş elde edilir.
Ekonomik bakımdan en uygun yöntem
doğrudan tohum ekimiyle olan yöntemdir. Makineli tarımı da uygundur. Bu
yöntemle tarlada çok iyi toprak hazırlığı yapılması gerekir. Tarla sonbaharda
15-20 cm derinlikte işlenir. İşlemeden önce dekara 2-4 ton yanmış ahır gübresi
atılır. Akdeniz bölgesi içi tohum ekim tarihi 15 ağustos’tan 15 ekime kadar
olan dönemdir. Ekimden önce toprak tava gelir gelmez yüzlek işlenir. Toprak
kültivatör, tırmık ile iyice parçalanır, sonra bastırılır ve tohum ekilir. Ekim
sırasında 500 gr/da tohum kullanılır. Pnömatik mibzerle ise 200 gr/da tohum
kullanılmaktadır. Ekim sırasında toprak sıcaklığının 10-12 ºC olması gerekir.
Bitki sıra aralığı 20-30 cm olmalıdır. Bitkiler 10 cm yüksekliğe geldiğinde
sıra üzeri mesafeyi ayarlamak için elle seyreltme yapılır. Sıra üzeri mesafe
2-3 cm, iri çeşitlerde 5 cm olmalıdır. Yabancı otlara karşı da ilaçlı mücadele
yapılmalıdır.
ÇAPALAMA:
Dikimden başlayarak 10-15 cm
boydan sonra ot alma ve toprağı kabartma amacıyla 1. çapa yapılır. Bitkinin
gelişme durumuna göre 3-4 çapa yapılabilir
SULAMA:
Soğan yetiştiriciliğinde
vegetasyon dönemi içinde yeterli yağış varsa (450-500 mm) sulamadan da
yetiştirilebilir. Aksi halde sulama yapılmalıdır. En uygun sulama yöntemi
yağmurlamadır. 1-2 sulama yeterlidir. Baş olgunlaştırma döneminde sulama
yapılmamalıdır.
HASAT:
Taze soğanda;
Soğanlar 1-2 cm çapını
aldığı zaman sökülür. Üst yaprakları temizlenip kökleri yıkanır. Demetlenerek
pazarlanır
Kuru soğanda;
Soğanlar belli bir büyüklüğü alıp
yaprakları sararmaya başladığı an üst kısmı kırılarak yatırılır. 15-20 gün
sonra soğanların dış yaprakları tamamen kurur, soğanlar sökülüp çıkarılır.
Toprak yüzünde 5-10 gün tutarak güneşte kurutulur. Soğanın sökümü elle çapa
kullanılarak yapılır. Hasat edilen soğanların üst kuru sapları kopartılır.
Turfanda pazarlanan soğanlarda kurutma yapılmaz.